Zadušnice – molitveno sećanje na pokojne srodnike

01.11.2014.

Zadušnice su dan posvećen molitvama za pokoj duša naših preminulih srodnika. U Crkvi se uvek molimo kako za žive tako i za one koji su se upokojili, koji su u Bogu živi, jer Gospod Isus Hristos je Bog živih, svi su u Njemu živi i oni koji su u ovom svijetu i oni koji su već u naručju Božijem.

Zadušnice su crkveni praznik kada hrišćani posećuju grobove svojih bližnjih i uznose molitve Bogu za njih. Uvek padaju u subotu.

Najvažniji pomen za preminule je Proskomidija koja se služi na svakoj Svetoj Liturgiji. Pored ovih pominjanja i molitava za preminule, Crkva je ustanovila posebne dane kad se sećamo naših dragih pokojnika i obilazimo njihove grobove.

Zadušnice obeležavaju sećanje dana odvajanja duše od tela, člana Crkve. Uvek padaju u subotu, jer je to i inače, u toku čitave godine, dan kad se sećamo preminulih.Koljivo ili kuvano žito se nosi u parohijski ili manastirski hram, kao i na groblje. Na dan zadušnica se služi Sveta Liturgija, i tada sveštenik vinom preliva žito, a posle službe se ide do grobova pokojnika. Pored grobova se pale sveće, a sveštenik obavi obred i okadi grobove. Ako su naši pokojnici sahranjeni daleko i nije moguće otići na njihove grobove, čitav obred se služi u hramu.

ZADUŠNICE (grč: Ψυχοσάββατο); subotnji dani posvećeni pomenu i molitvama za upokojene; posebni dani kada se na bogosluženjima: Liturgijama, parastosima, deljenjem milostinje, uređivanjem grobova, odaje dužno poštovanje upokojenim članovima familije i Crkve. Crkva se svake subote, a naročito II, III i IV subote Vaskršnjeg posta moli za upokojene i seća se svih upokojenih Hrišćana, otaca i braće naše. Međutim, pored ovih redovnih subotnjih molitvenih dana, Crkva je odredila posebne dane u toku Crkvene godine, koji se nazivaju zadušnice. One uvek padaju u subotu.

Zadušnice su dan posvećen upokojenim, pa prema tome, treba otići na službu u crkvu, obići grobove, preliti ih vinom, urediti i okititi cvećem i upaliti sveće. Uobičajeno je da se na zadušnice drži Liturgija, na kojoj sveštenik preliva vinom donešeno žito (koljivo), a posle službe se odlazi na groblja, gde se pale sveće, a sveštenici obilaze i kade grobove. Oni koji nisu u mogućnosti da odu na groblja zbog udaljenosti, treba da odu do najbližeg hrama, i da tu obave pomen za svoje upokojene. Pošto je to dan kada se posebno obraća pažnja na delenje milostinje, obavezno se svakom prosijaku koga sretnemo, udeli milostinja i da deo hrane koju smo poneli sa sobom.

Žito nas simbolično podseća na Hristove reči da zrno tek kad umre rod donosi, i to ne u zemnom mraku, nego u svetlosti sunca. Žito je simbol smrtnog tela i besmrtne duše u svetlosti Carstva nebeskog.
Crno vino, kojim sveštenik preliva žito, označava Božje milosrđe kojim se zalečuju rane greha.
Sveća je simbol svetlosti Hristove. On je rekao: Ja sam svetlost svetu. Ta svetlost treba da nas podseti na svetlost kojom Hristos obasjava duše preminulih. Sveća je malena žrtva Bogu, koji se za nas žrtvovao.
Daće i podušja se ne daju da se „nahrani“ pokojnik, odnosno, da duša njegova „jede“, nego da se sirotinja nahrani i u molitvama pomene pokojnika.
Na zadušnice se deli milostinja. Postoji još jedan vid milostinje koji je kod nas zaboravljen: duhovna milostinja. Duhovna milostinja je poklanjanje duhovnih knjiga.

U toku godine više puta svenarodno obavljamo zadušnice, a svake subote, pored ostalih službi, služi se i služba za upokojene. Ali nije samo subota dan posvećen molitvama za pokojne, jer se u Crkvi uvijek molimo kako za žive, tako i za upokojene. To je potpuno u saglasnosti sa našom vjerom i sa Jevanđeljem, jer Gospod naš Isus Hristos je razapet na Veliki petak, a na Veliku subotu je počivao u grobu, i ta subota je osnova svake subote. U dan nedeljni Gospod je vaskrsao i odneo pobjedu nad smrću, darovavši svima nama novi život, novu zajednicu, novo zajedništvo sa Bogom i jednih sa drugima. Pravoslavni hrišćani, ako su u prilici, svake subote treba da dođu u crkvu, zapale svijeću i u molitvama se sjete svojih pokojnih srodnika.

Veoma je važno da se zajedno pomolimo Bogu za sve, da osveštamo žito u spomen na one koji su preminuli u blagočestivoj vjeri pravoslavnoj. Važno je za one koji su otišli od nas. Njima su potrebne naše molitve, a takođe, njihove molitve su potrebne nama. Treba da znamo da se i oni mole pred licem Božijim. Oni su dobili slobodu da se mole Gospodu, a mi se nadamo da će za sve one koji su kršteni, koji su sa vjerom živjeli, koji su živjeli u strahu Božijem, Gospod naći mjesta u Carstvu nebeskom. Njih neće biti mali broj, već mnogo više od onih 365 imena koje čitamo za svaki dan u kalendaru, ali nam sve to još nije otkriveno.

Gledano iz božanske perspektive, oni koji su u naručju Božijem imaju pravi život, a to su svetitelji Božiji, i prema njima mi smo u smrti, a oni su u životu. Od onih koji su otišli iz ovog sveta u novi svet mi ne znamo koliko ih je svetih, jer je Gospod samo pojedine projavio kao svetitelje još ovde u istoriji, ali, u Carstvu nebeskom će biti mnogo više onih koji će se pokazati kao sveti, pravedni i koji su zadobili život večni, zadobili blizinu Božiju.

Mitrovdanske zadušnice posle onih prolećnih, zadušnica pred Vaskršnji post, imaju najveći značaj. Kod nas se i na Vidovdan vrše posebni pomeni za naše pretke, kao i na miholjske zadušnice, i to je nešto što postoji samo kod srpskog naroda. Mitrovdanske i proljećne zadušnice su sveopšte, a ne treba, svakako, da zaboravimo ni one koje se u svim crkvama vrše u subotu uoči Trojičindana. To je ustrojstvo koje važi za sve Crkve Pravoslavne, ali znamo, da svaka pomjesna Crkva ima i nešto svoje što nije obavezujuće za ostale Crkve, nego čini jedno bogatstvo u tim različitostima. To su razlike koje doprinose jedinstvu, a ne razdvajaju, nego nam je drago kad kod drugih - naše braće pravoslavnih hrišćana sa kojima smo u jedinstvu vjere, ljubavi i evharistijskog zajedništva - vidimo nešto posebno, kao što mnoge zadivljuje naša krsna slava.

# Di krsna slava
@