Prva arheološka iskopavanja vinčanskog lokaliteta u Aleksinačkoj kotlini

Na osnovu rezultatata geofizičkih istraživanja ovog lokaliteta od 2017. do 2018. godine sačinjen je plan iskopavanja koje će raditi tim Arheološkog instituta Beograd pod rukovodstvom Dragana Milanovića.

Ova istraživanja su nam poslužila da vidimo raspred kuća u naselju koje je bilo okruženo sa dva sistema rovova i koji su imali neku defanzivnu ulogu. Značaj ovog nalazišta je u tome što možemo proučavati način života ljudi koji su u to vreme živeli i gradili. Po planu se može videti postojanje neke vrste kapije, prolaskom kroz kapiju dolazi se do najveće kuće, takvih je još dve dok se beleže kuće srednje i male veličine. Istraživanjem ovog lokaliteta proučićemo način društvene i ekonomske organizacije stanovnika ovog naselja - kaže Milanović.

Vinčansku kulturu karakterišu velika naselja sa velikim brojem ljudi, na površini koja doseže i više desetina hektara, a ovaj lokalitet kraj Aleksinca je oko 7 hektara. Kako kaže Milanović, to se može smatrati proto urbanizmom odnosno prvim vidom urbanizma.

Kuće su bile gusto raspoređene i organizovane u blokove koji su razdvajani stazama, nekom vrstom ulica. Otkriveno je da su živeli u kućama sa spratnom konstrukcijom, kasnije u vreme Bakarnog i Bronzanog doba naselja su bila mnogo manja i nikada ne dostižu toliku veličinu - objašnjava vođa arheološkog tima.

Jedna od glavnih odlika vinčanskih kuća je što su one spaljivane na kraju svog korišćenja. Večita misterija ovog doba je gde su skeletni ostaci ljudi koji su za sobom ostavljali brojne tragove.

Postoje dve nekropole, odnosno groblja vinčanske kulture, oba su u Vojvodini. Uprkos tome što je relativno dosta vinčanskih lokaliteta iskopavano i istraživano arheološki, nigde nisu do sada otkriveni ostaci pokojnika - kaže Milanović.

Inače, tokom realizacije projekata “Arheološka prospekcija Aleksinačke opštine i Arheološka prospekcija donjeg toka Južne Morave na prostoru od Niša do Ražnja” evidentirano je devet lokaliteta iz kasnog neolita.

Izvor